ο λύκος ,Έρμαν Έσσε (β' γυμνασίου)

Ο λύκος
Έρμαν Έσσε

Σχέδιο μαθήματοςΗ διδασκαλία μας θα στηριχτεί στην τμηματική ανάγνωση του κειμένου έτσι ώστε να επιδιώξουμε την ενεργή συμμετοχή των παιδιών προσπαθώντας να παρακολουθήσουν την εξέλιξη, να προβλέψουν και να επιβεβαιώσουν τις εικασίες τους

ΣτόχοιΝα εντοπίσουν τις επιλογές που κάνει ο συγγραφέας φτιάχνοντας την ιστορία του
Να εντοπίσουν ορισμένες τεχνικές όπως είναι η προοικονομία, η προσήμανση, η κλιμάκωση, η αντίθεση
Να ξεχωρίσουν την αφήγηση από την περιγραφή
Να εξηγήσουν τη συμπεριφορά του ανθρώπου μπροστά στο σκοτωμένο λύκο
Να συζητήσουν πάνω στο θέμα «ο σεβασμός των νεκρών μια μορφή πολιτισμού»

Αφόρμηση
Αν θα παρομοιάζαμε έναν άνθρωπο με λύκο , ποια χαρακτηριστικά του θα μας οδηγούσαν στο συγκεκριμένο ζώο;

1η ενότητα :1η παράγραφος: ο παγετός? ποιοι υφίστανται τις συνέπειες του παγετού;
(βουνά , αέρας, φεγγάρι, άνθρωποι)
?ποια ρήματα χρησιμοποιεί για τα βουνά και το φεγγάρι;
(γνωρίζουν , σκαρφαλώνει)
► προσωποποίηση : λειτουργία > ζωντάνια, παραστατικότητα
η προσωποποίηση δεν μας προκαλεί έκπληξη(τα βουνά δεν μιλάνε όπως στο δημοτικό τραγούδι) αλλά αναφερόμαστε σ’ αυτά με ρήματα που θα ταίριαζαν σε άνθρωπο> ισοδύναμοι φύση και άνθρωπος
? πότε αφηγείται και πότε περιγράφει;
Τα παιδιά δε θα ξέρουν τη διάκριση.. τους τονίζουμε ότι αφήγηση σημαίνει εξιστόρηση ενός γεγονότος ενώ περιγραφή απεικόνιση ενός πράγματος, ανθρώπου, ζώου κτλ. Η αφήγηση στηρίζεται στο ρήμα, η περιγραφή στο επίθετο
Ένα κείμενο όπως ένα μυθιστόρημα διήγημα κτλ αποτελείται από την ένωση περιγραφής και αφήγησης.
? που έχουμε περιγραφή και που αφήγηση στην πρώτη παράγραφο
?τι μας χρειάζεται η περιγραφή
(μας δίνει την ατμόσφαιρα , το πλαίσιο, μας προετοιμάζει για επόμενες σκηνές)

2η ενότητα: 2η + 3η παράγραφος : η αγέλη των ζώων
? ζητάμε από τα παιδιά να βρουν τις αντιθέσεις
(άλλα ζώα – λύκοι
μέρα – νύχτα)
? και στη συνέχεια τις εικόνες (εντοπίζουμε τις ακουστικές εικόνες του κειμένου που έχουν να κάνουν με το χαρακτηριστικό ήχο των λύκων)
? ποια πορεία ακολουθεί η ιστορία μας
(άψυχα- ζώα – αγέλη λύκων)
►κλιμάκωση: ο συγγραφέας ακολουθεί μια τέτοια πορεία για να επικεντρωθεί τελικά στον ήρωά του.

3η ενότητα: 4η + 5η παράγραφος: ένα μικρό τμήμα απομακρύνεται
? συνεχίζουμε την κλιμάκωση
(αγέλη λύκων – ένα τμήμα – τρεις λύκοι – ένας λύκος)
► αποτέλεσμα κλιμάκωσης: κλιμακώνει το ενδιαφέρον των αναγνωστών
κλιμακώνει την αγωνία
προοικονομεί το τέλος
? ο λύκος θα επιζήσει;
Ζητάμε από τα παιδιά να δικαιολογήσουν τις απαντήσεις τους με βάση το κείμενο
Μπορούμε να έχουμε επιχειρήματα και για τις δύο απαντήσεις.
Τους μιλάμε για τις δύο τεχνικές που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας για να μας προϊδεάσει για τα επόμενα.
Προοικονομία: τεχνική με την οποία ο συγγραφέας προετοιμάζει τις επόμενες σκηνές
Προσήμανση: τεχνική με την οποία ο συγγραφέας μας αφήνει να καταλάβουμε τι θα συμβεί στο τέλος

? διαβάζουμε το τελευταίο κομμάτι της τέταρτης παραγράφου χωρίς να διαβάζουμε τη λέξη λύκος. Θα μπορούσε αυτό το απόσπασμα να αναφέρεται σε έναν άνθρωπο;
► στόχος του συγγραφέα να παρουσιάσει το λύκο σαν έναν δραπέτη πεινασμένο που κλέβει για να επιβιώσει.

4η ενότητα: 6η + 7η παράγραφος: η καταδίωξη? τελικά θα πεθάνει;
Όσο προχωράμε τόσο γίνεται πιο σίγουρο το τέλος
Στόχος δεν είναι η έκπληξη αλλά η ένταση της αγωνίας

? συγκρίνουμε τις παραγράφους της καταδίωξης με την 1η παράγραφο
που έχουμε μεγαλύτερες προτάσεις;
(καταδίωξη: μικρές προτάσεις, κοφτός λόγος, αγωνία, ένταση
► μορφή και περιεχόμενο πηγαίνουν μαζί

? το φεγγάρι αλλάζει χρώμα. Γιατί;

5η ενότητα: 8η + 9η παράγραφος : ο θάνατος του λύκου
? ποια στάση κρατούν οι άνθρωποι;
Πόσο δικαιολογημένη είναι;
Ποια στάση κρατά ο συγγραφέας; Δηλώνεται;
► δε χρειάζεται η σαφής δήλωση για να το καταλάβουμε. Ο τρόπος που αντιμετωπίζει το λύκο σε όλο το αφήγημα, οι περιγραφές του, τα επίθετα που χρησιμοποιεί, το τέλος που δείχνει την αδιαφορία των κατοίκων , μας αφήνουν να καταλάβουμε την στάση του Έσσε.

ΣύνθεσηΠοια συναισθήματα μας άφησε η ιστορία του λύκου;
Πώς ο συγγραφέας προσπάθησε να μας καθοδηγήσει;

ΕρωτήσειςΠοιες φράσεις προσημαίνουν το θάνατο του λύκου;
Βρείτε στη 5η παράγραφο τις περιγραφές και τη λειτουργία τους
Γιατί ο σεβασμός των νεκρών αποτελεί στοιχείο πολιτισμού;